Thijs Haverkamp,  communitymanager van Green Office en docent aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA), jaagt de verduurzaming binnen zijn opleidingsinstituut aan. Sinds 2018 een belangrijk thema dat steeds meer verweven raakt door de gehele opleidingsinstituut. Warmetruiendag vroeg Thijs naar de acties binnen de HvA waarmee het onderwijs toekomstbestendig wordt gemaakt. Het werd een energiek gesprek waarin ook duurzame dilemma’s van de hogeschool – met 45.000 studenten en 5.000 medewerkers – benoemd werden.

 

Dit betekent duurzaamheid voor de Hogeschool van Amsterdam

“Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen”.

Brundlandt rapport “Our Common Future”, 1987, (bron).
Zie ook de website van de HvA.

 

Niet alleen mooie woorden, maar ook actie! Dat is wat de HvA kenmerkt in hun verduurzamingsslag. Als startpunt is het Dashboard Duurzame Ontwikkeling gelanceerd dat de duurzaamheidsdoelstellingen handvatten biedt middels 21 concrete doelen en 43 deelvragen.

Het is mede aan Green Office (GO HvA) om de duurzame ontwikkeling in de hele school te bevorderen. Thijs is verbonden aan GO HvA en werkt dagelijks om het bestaande netwerk te onderhouden, inspireren en uit te breiden. ‘Een stevig netwerk is belangrijk om verduurzaming aan te jagen. Voor dat netwerk organiseer ik evenementen, leer ik relevante mensen en organisaties binnen en buiten de HvA kennen en verbind ik ze aan elkaar.’

Iedere maand organiseren we vanuit GO HvA laagdrempelige meetups. In maximaal twee minuten mag je vertellen over wat jou bezighoudt op duurzaamheidsgebied. De HvA is een grote organisatie waarvan de structuur soms ingewikkeld in elkaar steekt en tijdens zo’n meetup weten mensen elkaar te vinden.

Meer informatie over GO HvA

Begrijpen waar je branche naartoe gaat

Je geeft aan dat de HvA van oudsher het doel heeft om studenten voor te bereiden op de toekomst. Hoe betrekken jullie hier duurzaamheid bij?

We zorgen ervoor dat studenten en docenten aan de slag gaan met duurzame innovaties. Wij vinden het belangrijk dat studenten snappen waar hun branche naartoe gaat. Als zij het al niet snappen, dan weten hun collega’s die twintig jaar geleden zijn opgeleid dit al helemaal niet.

We kunnen als HvA ook niet anders dan aanpassen, omdat er overduidelijk twee opdrachten op ons afkomen:

  1. Bedrijven vragen ons om hun toekomstige medewerkers op te leiden om toekomstige vragen het hoofd te bieden
  2. We willen voldoen aan de actuele vragen en verwachtingen van onze studenten rondom duurzaamheid

We doen er alles aan om ons aan te passen aan deze transitie. We bieden studenten bijvoorbeeld de kans om onderzoek te doen naar duurzaamheidsthema’s zoals de energietransitie en klimaatbestendigheid.

Hoe actualiseren jullie de opleidingen inhoudelijk?
Per opleiding onderzoeken we hoe we duurzame ontwikkeling vorm en inhoud kunnen geven. Voor Toegepaste Psychologie is duurzaamheid op een andere manier relevant dan voor een mode-opleiding. Het vernieuwen van iedere opleiding vraagt om maatwerk. Zoals bekend kampt het onderwijs met personeelstekort dus de vernieuwingen vragen veel van onze werknemers. Maar het is nodig aangezien het belangrijk is om het onderwijssysteem aan te passen naar de actualiteit.

We spraken klimaatwetenschapper Julia Steinberger, zij gaf aan dat we tot wel 70-80% energie kunnen (en eigenlijk: moeten) besparen. Daarvoor is belangrijk dat we systemen anders inrichten. Waar zit bij jullie de hefboom voor verandering?
De HvA kan veel CO2-impact via het woon-werk-studie-verkeer bereiken. Ons reisbeleid speelt hier nu al op in en er is ambitieuzer reisbeleid in de maak. Onze ambitie is dat in 2030 al ons vervoer CO2 neutraal is. Nu kunnen medewerkers al kiezen voor een fiets van de zaak in plaats van een reiskostenvergoeding en er zijn dienstfietsen om te lenen. Ook is vliegen niet meer de norm: wanneer de bestemming voor zoiets als een conferentie binnen ongeveer 800 kilometer ligt, krijg je een treinkaartje.

Systemen veranderen is een absolute must, en daarin kijken we ook naar het gebruik van gebouwen. Dit onderwerp speelt ook bij de HvA. Wel een lastig vraagstuk, want het is ook fijn als studenten die moeite hebben met hun energierekening bij ons een warme plek kunnen vinden. Allemaal zaken waar we graag rekening mee houden.

 

Energieverbruik in de zomer

Doen jullie ook aan energiebesparing in de zomer nu de Nederlandse zomers steeds warmer worden?
In de zomer worden sommige gebouwen gesloten zodat ze niet onnodig energie verbruiken en dat is al fantastisch. Gelukkig wordt veel warmte gebruikt om onze Warmte-en koudeopslag op te warmen voor de winter. Maar we kunnen het nog een stapje verder brengen. Als opleidingsinstituut zijn we overdag open waardoor meer koeling dan warmte nodig is. Dus daar liggen voor ons nog genoeg kansen op energiebesparing.

Ik denk sowieso dat wij bij de HvA op een gegeven moment een goed gesprek voeren over welke panden in de zomer dicht gaan. Er spelen verschillende belangen. Waar je bijvoorbeeld rekening mee wilt houden is dat een bekende werkplek voor veel mensen belangrijk is.

De HvA doet mee met Warmetruiendag, wat organiseren jullie in dat kader?
Een belangrijk onderwerp dat nu speelt is wat je zelf thuis kunt doen aan energiebesparing. Studenten wonen vaak in huurappartementen die slecht geïsoleerd zijn en hebben soms een torenhoge energierekening. Laatst kwam !WOON, de bewonersvereniging in Amsterdam, naar de HvA waar een energiecoach tips gaf aan studenten over energiebesparing.

Ook kunnen studenten in de University Store van de HvA op Warmetruiendag een bijzondere 3D-geprinte visserstrui passen. De trui kan direct besteld worden waarna hij op aanvraag wordt gemaakt. Waarom dit bijzonder is? Deze duurzame trui is gemaakt door HvA-onderzoekers Leslie Eisinger en Maaike Feitsma. Zij hebben de wens de mode te verduurzamen zonder verspilling van materialen en CO2-uitstoot. Een 3D-breimachine leent zich hier perfect voor.

Uiteraard gaat het team van GO HvAop 10 februari op de foto in warme truien en die delen we op social media. Nog een leuke actie: elk jaar reiken we de Go Game Changers Awards uit. Studenten met het beste initiatief op het gebied van sociale, ecologische en/of economische duurzaamheid winnen de award. Vorig jaar bijvoorbeeld ontvingen studenten Sophie Eijking en Xander Kleintjes de award, omdat ze van geredde groenten en fruit sauzen maakten die voedselverspilling tegengaan.

Heb je tips voor andere scholen of Green Offices om verduurzaming te versnellen?
Ik heb een voornemen voor mijzelf en dat is om dit jaar af en toe op constructieve wijze bozer te zijn over dingen die nog niet snel genoeg gaan. Boosheid zit niet in mij, maar soms kan het wel tot iets goeds leiden.

Een succesverhaal zag ik bij een HvA collega. Ze maakte zich zorgen om ons pensioen bij pensioenfonds ABP, omdat die nog in fossiel investeerden. Zij zei: ‘Ik heb niks aan geld als de wereld in de fik staat wanneer ik met pensioen ga.’ Binnen de HvA creëerde ze een beweging die voor elkaar kreeg dat de HvA zich uitsprak tegen deze investeringen. En dat niet alleen, de HvA nam het voortouw in een coalitie van Amsterdamse organisaties die aangesloten zijn bij ABP. Onder druk van onder andere de HvA besloot ABP een enorme draai te maken: ‘Wij gaan uit fossiel’. Deze omslag is ontstaan omdat een groep mensen zich even boos maakte.

Nog een laatste vraag: Wat is volgens jou de kracht van Warmetruiendag?
De aandacht die energiebesparing krijgt, is voor mij de kracht van Warmetruiendag. Maar ik ben ook kritisch: het mag van mij elke dag Warmetruiendag zijn. Het kost gewoon veel energie om de verwarming op 1 graad hoger te houden. En iedere kWh die je bespaart hoef je niet op te wekken!