Hoe taal- en milieucoach Houria Tourich humor inzet voor de energietransitie in Rotterdam
Houria woont al minstens 40 jaar in de wijk Bospolder-Tussendijken in Rotterdam. Door haar maatschappelijke betrokkenheid werd ze gevraagd om de mensen in haar wijk te betrekken bij de energietransitie. Meer verbaasd kon ze niet zijn. Zo energiezuinig was zij zelf helemaal niet; haar kachel stond standaard op 35 graden. Maar ze paste haar gedrag aan. ‘Gaandeweg ontdekte ik het comfortabele effect van isolatie en dat mijn huis ook warm genoeg was bij 18-20 graden.’ Nu werkt ze als taal- en milieucoach bij stichting Pauw om armoede en energie tegen te gaan.
De term taal- en milieucoach is bewust gekozen door Houria en haar dertien vrouwelijke collega’s. Hierover zegt ze: ‘We richten ons naast energie ook op een eventuele taalachterstand bij mensen.’
Wat voor situaties kom je tegen als je mensen thuis bezoekt?
Ontzettend veel. Tijdens onze bezoekjes kijken we standaard of er enveloppen op tafel liggen. De eerste keer zeggen we er niets over, maar de tweede keer benoemen we dit. Blijkt bijvoorbeeld dat een gezin in de schulden zit, maar omdat ze de Nederlandse taal niet machtig zijn, komen ze hier niet uit.
Zo’n signaal kun je links laten liggen en verder gaan met tochtstrips aanbrengen, maar hiermee verander je gedrag niet. Iemand die schulden heeft is helemaal niet met energie bezig. Maar pak je zijn schulden aan én zijn energierekening en zeg je daarna dat we van het gas af moeten, dan wordt er geluisterd. Je pakt namelijk eerst de oorzaak van het probleem aan.
Ik kom ook bij mensen thuis waar het in iedere kamer lekker warm is. Dan is mijn eerste vraag ‘Wie woont hier allemaal? Waarom is het zo warm?’. Vaak wordt gezegd dat die temperatuur bij de cultuur hoort, maar cultuur betaalt je energierekening niet hoor!
Heb je zelf een mooie herinnering van iets wat je bereikt hebt als taal- en milieucoach?
Een verhaal waar ik nog steeds erg blij van word, gaat over een ouder echtpaar. De man had een nierziekte en de vrouw artrose. Beide aandoeningen vragen om een warme omgeving, maar in huis was het ijskoud. Het stel durfde niet te stoken vanwege de kosten. De kinderen kwamen niet eens meer langs door de kou! Toen heb ik gezegd: zet de kachel iets hoger en als op je jaarafrekening blijkt dat je moet bijbetalen, mag je mij bellen. En na negen maanden belde hij, of ik morgen wilde langskomen? Ik lag er de hele nacht wakker van. Achteraf bleek dit onnodig, want het echtpaar kreeg geld terug van de leverancier én het maandbedrag werd verlaagd. Wat ik hiermee wil zeggen is dat bij veel mensen kennis ontbreek over hoe de energiemarkt in elkaar steekt en ik dankbaar ben dat ik ze hierbij kan helpen.
Ik ben ook trots op het vertrouwen dat wij als coaches krijgen. Dit maakt dat we bij mensen achter de voordeur komen. Iets wat instanties vaak niet lukt. Vervolgens kunnen we aan de slag: we brengen tochtstrips aan, radiatorfolie, een waterbesparende douchekop en een radiatorventilator. Bij sommigen staat er namelijk een bankstel voor de verwarming waardoor je veel warmte verliest. Het zijn kleine dingen, maar helpt enorm bij de energiebesparing.
Wat is jouw geheim om achter de voordeur te komen?
Eerlijk is eerlijk, in 2018 werd bij mij ook nog de deur in mijn gezicht gesmeten. Toen zijn we bij buren en familieleden aan de slag gegaan die vervolgens hun energiekosten zagen verminderen. Zo ontstond mond-tot-mond reclame en is het vertrouwen ontstaan. Wat eveneens helpt is als iemand van ons team de taal spreekt van het gezin waar we op bezoek gaan. Dan komen we sneller tot de kern van het probleem.
We gebruiken ook veel humor in onze boodschap, we maken het leuk! Tijdens een energie-avond voor ouders op school begon ik met een warming-up (immers, verwarm jezelf, niet de wereld) en daarna hield ik een energiequiz met prijsvragen. Iedereen moest lachen en had zoveel plezier. Als je iets wilt overdragen is de meest geschikte manier met humor. Nu ben ik ook andere milieucoaches aan het trainen om dit element mee te nemen in hun verhaal.
Door al onze inspanningen zien we nu steeds vaker mensen bij ons aankloppen voor besparingsadvies die in eerste instantie deze stap niet zouden zetten. Nu weten ze instanties zoals de onze beter te vinden en komen ze meer uit hun isolement.
Je geeft aan dat een verbindende factor belangrijk is om mensen te bereiken. Stimuleert die verbinding ook energiezuinig gedrag?
Absoluut. In een bepaalde wijk zat een groot deel van de bewoners met de energierekening in z’n maag, maar niemand wist van elkaar hoe hoog die energierekening was. Ze durfden dit niet met elkaar te bespreken. Toen ik om deze reden een energie-avond organiseerde, kwamen de verhalen los. Aan het eind van de avond gaf ik de mensen een tochtstrip en ze mochten zelf uitvogelen hoe deze te installeren. Doordat ze nu elkaar en elkaars kwaliteiten wisten te vinden, bleek dat ze een week later alles al geïnstalleerd hadden. Er werd grappend gezegd: ‘We hebben je niet meer nodig Houria.’ Yes dacht ik, dit is wat ik wilde horen! Deze verbindende factor geeft mij voldoening en energie om verder te gaan met wat ik al doe.
Hoe kwam je er achter dat er bij veel mensen meer speelt dan alleen de energiecrisis?
Door de mensen te confronteren zonder te oordelen. We stellen directe vragen, omdat op die manier de werkelijke problemen naar boven komen. De een blijkt bijvoorbeeld niet meer de straat op te gaan, omdat hij bang is om geld uit te geven. De andere persoon kan geen Nederlands lezen. Prima, aan beide kunnen we iets doen. We geven deze mensen gratis budgettraining of taalles. Om mensen mee te krijgen is het uiteindelijk belangrijk om verder te kijken dan alleen naar het energieprobleem.
Heeft de € 1300,- energiecompensatie voor de minima de mensen geholpen?
Voor de minima was die € 1300,- een uitkomst. Alhoewel de overheid daar flink de plank heeft misgeslagen door dit uit te betalen voor de zomervakantie. Veel van dit geld is niet naar de energierekening gegaan, maar naar een vakantie of nieuwe kleren. De gemeente had ons bij hun plannen moeten betrekken, want wij als coaches zijn sleutelfiguren in de wijk. Zo’n samenwerking is ook logisch na drie jaar aan veel positieve resultaten geboekt te hebben. Hopelijk overlegt de gemeente vanaf nu vaker met ons.
Heb je nog een laatste boodschap voor alle taal- en milieucoaches in Nederland?
Wees eerlijk, transparant en werk eerst aan jezelf voor je naar een ander wijst. Ikzelf verbruikte vroeger veel energie, maar ik heb geleerd en doe het nu niet meer. In die zin ben ik een voorbeeld voor de mensen bij wie ik langs ga. Ik kan nu met trots zeggen: ‘Ik zet mijn kachel niet meer op 35 graden.
Benieuwd hoe Houria aan de slag gaat bij mensen thuis? Daarover werd een filmpje gemaakt:
Energiecoach Houria gaat strijd aan met energiearmoede in BoTu
Houria Tourich, Taal- & Milieucoach in Rotterdam bij Stichting PAUW
